Trong vòng 1 ngày, Hội thảo sẽ có báo cáo về quản lý chất lượng BCS trong Chương trình DS-KHHGĐ; đồng thời có đánh giá tổng quan về chất lượng bao cao su (BCS) nam trên thị trường tự do và đưa ra các giải pháp để quản lý hiệu quả hơn nữa chất lượng BCS.

Toàn bộ diễn biến của Hội thảo được cập nhật dưới đây. Kính mời bạn đọc theo dõi.

Với tác dụng “kép” vừa tránh thai, vừa phòng chống các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục và HIV, tổng nhu cầu về BCS của người dân lớn và ngày càng tăng. Việc đảm bảo số lượng cũng như chất lượng cung ứng cho nhu cầu của người dân luôn được Nhà nước quan tâm.

Ngày 27/6/2011, Bộ Y tế đã phê duyệt “Chương trình tổng thể BCS tại Việt Nam giai đoạn 2011 – 2020”. Chương trình tổng thể về BCS nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư, thực hiện công tác xã hội hoá và phát triển bền vững của từng chương trình. Đặc biệt, chương trình tổng thể này cũng là phần không tách rời trong các chương trình, dự án bảo đảm an ninh hàng hóa SKSS/KHHGĐ để thực hiện Chiến lược DS&SKSS và Chiến lược phòng, chống HIV/AIDS giai đoạn 2011-2020 và chương trình hành động phòng, chống mại dâm giai đoạn 2011-2015.

Từ năm 2011 đến nay, Tổng cục DS-KHHGĐ đã tiếp tục đẩy mạnh công tác tiếp thị xã hội các phương tiện tránh thai trong toàn ngành, đặc biệt là BCS và viên uống tránh thai.

7h30 – 8h30: Ban Tổ chức đón tiếp đại biểu. Ngay từ sáng sớm các bộ phận chức năng của BTC đã có sự chuẩn bị chu đáo về tài liệu, các thiết bị trình chiếu để đón tiếp các đại biểu từ các bộ, ban, ngành, đoàn thể và đại diện Chi cục DS-KHHGĐ các tỉnh, thành phố...

Các đại biểu nhận tài liệu trước hội thảo

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm trước giờ khai mạc hội thảo.

Toàn cảnh hội thảo

8h30 – 8h45’: Thay mặt BTC, ông Mai Trung Sơn – Phó Giám đốc Trung tâm tư vấn và Cung ứng dịch vụ, Tổng cục DS-KHHGĐ tuyên bố lý do, giới thiệu đại biểu.

Hội thảo do PGS.TS Nguyễn Viết Tiến – Thứ trưởng Bộ Y tế chủ trì. Tham gia hội thảo có TS Dương Quốc Trọng – Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ; lãnh đạo các vụ, đơn vị của Bộ Y tế, Tổng cục DS-KHHGĐ, các bộ, ngành liên quan, Chi cục DS-KHHGĐ các tỉnh, thành phố. Về phía đại biểu quốc tế có ông Arthur Erken – Trưởng Đại diện UNFPA tại Việt Nam và một số tổ chức quốc tế quan tâm đến lĩnh vực y tế, dân số.

8h45 - 8h55: Thay mặt Bộ Y tế, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến phát biểu khai mạc.

Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến nhấn mạnh: Hội thảo tập trung vào chủ đề tưởng như nhỏ - bao cao su nam, nhưng lại có ảnh hưởng rất sâu, lan rộng  tới toàn xã hội, cả đất nước.

Chúng ta thấy rằng, thành công của công tác DS-KHHGĐ đã có sự tác động, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của cả dân tộc, đất nước. Nếu năm 1960, mỗi gia đình có bình quân đến hơn 6 con, thì đến nay, bình quân mỗi gia đình chỉ còn xấp xỉ 2 con. Đó là công lao to lớn của công tác DS-KHHGĐ.

Để duy trì  thì phải có các phương pháp tránh thai phù hợp, hiệu quả. Những đất nước càng phát triển thì các phương tiện, biện pháp tránh thai càng hiện đại, phong phú và hiệu quả.

Ở Việt Nam, trong giai đoạn đầu thì sử dụng các biện pháp tránh thai còn ít. Năm 1988, tỷ lệ những người sử dụng các biện pháp tránh thai khoảng hơn 53%, đến nay cao hơn, trên 70%.

Trong các biện pháp tránh thai, có biện pháp bao cao su nam. Tỷ trọng của biện pháp bao cao su trong tổng số các biện pháp tránh thai có tăng lên khá đáng kể. Năm 1988, tỷ trọng khoảng 2,2%; đến nay đã tăng lên gấp 6 lần, khoảng 13,6%.

Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến chia sẻ: “Chúng ta “biết ơn” bao cao su nam vì vào thời điểm cả thời điểm cả thế giới bàng hoàng vì sự bùng nổ của đại dịch HIV, bao cao su góp phần hết sức quan trọng ngăn chặn sự phát triển của HIV. Ngoài ra, bao cao su nam còn góp phần hiệu quả và an toàn trong việc ngăn chặn sự lây lan, phát triển của các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác như lậu, giang mai....

Ông cũng lưu ý, trong thời gian gần đây, chúng ta đã phát hiện được trên thị trường tự do, trong cuộc sống xã hội, hiện tượng sử dụng bao cao su kém chất lượng, không đảm bảo vê chất lượng cho người sử dụng, thậm chí hiện tượng này đã có xu hướng tăng lên.

“Vậy hiện tượng và xu hướng này thuộc về trách nhiệm của ai? Ai đứng ra quản lý? Quản lý như thế nào? Hiện nay chưa có ai quản lý, chưa có cơ quan chức năng nhà nước nào đảm nhiệm nhiệm vụ này. Tôi đánh giá cao Tổng cục DS-KHHGĐ đã chủ động tổ chức hội thảo về vấn đề này. Chúng ta thấy rằng, nếu sử dụng bao cao su kém phẩm chất, không đảm bảo chất lượng thì không những không mang lại chất lượng cuộc sống tốt mà còn gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Trước hết: Về mục đích tránh thai thì không thực hiện được vì bao cao su rách, hỏng thì không hiệu quả. Ngoài ra, nếu bao cao su không được sản xuất tốt, các chất sử dụng trong quá trình sản xuất có thể gây độc cho cơ thể người sử dụng, đem đến những hậu quả nghiêm trọng vì chúng ta không kiểm soát. Bên cạnh đó, có thể làm lây lan bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Chính vì lẽ đó, chúng ta cần có sự kiểm soát, kiểm tra chặt chẽ, phải có sự tham gia của đại diện cơ quan quản lý nhà nước về y tế, công thương, các tổ chức xã hội chính trị khác thì kết quả mới đạt như mong muốn”.

Qua hội thảo, tôi mong muốn, đề nghị các đại biểu với tinh thần trách nhiệm cao, vì giống nòi dân Việt, vì chất lượng cuộc sống, vì đảm bảo chất lượng cơ cấu dân số tốt, nhiệm vụ này phải được là nhiệm vụ quan trọng.

8h55 - 9h05: Đại diện Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam (UNFPA), ông Arthur Erken - Trưởng đại diện cho hay, ông rất hân hạnh được đại diện cho Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) tại Việt Nam tham dự phiên Hội nghị đầu tiên của Ban Điều phối Chương trìnhtổng thể BCS và Nhóm Hỗ trợ kỹ thuật năm 2014.

Ông Arthur Erken - Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam phát biểu tại Hội thảo.

“Cùng với đại diện các bộ, ban ngành liên quan, các vụ/cục khác của BYT, các đối tác quốc tế và trong nước, tôi xin ghi nhận những nỗ lực vượt bậc của Ban Điều phối chương trình tổng thể BCS và Nhóm hỗ trợ kỹ thuật trong việc triển khai Chương trình hành động triển khai Chương trình tổng thể về BCS (CCP) giai đoạn 2011-2020, bắt đầu từ giữa năm 2011” – ông Arthur Erken phát biểu. 

CCP là một phần quan trọng trong nỗ lực của chính phủ Việt Nam nhằm thích ứng kịp thời, hiệu quả với những thay đổi nhanh chóng về dân số, y tế, kinh tế, xã hội của Việt Nam. CCP có vai trò đặc biệt quan trọng tại những nơi có nhu cầu sử dụng BCS tương đối cao cũng như những nơicần giải pháp khi nguồn cung ứng BCS từ quốc tế đang giảm dần trongthời gian tới. 

Ông Arthur Arken cũng bày tỏ sự vui mừng trước nhiều tiến bộ của Bộ Y tế trong việc cải thiện chất lượng điều phối các vấn đề liên quan đến BCS của Việt Nam. Ông nói: “Hôm nay, chúng ta sẽ cùng xem xét các dẫn chứng về chất lượng BCS nam trên thị trường “tự do” và thực trạng quản lý chất lượng BCS, cũng như những giải pháp cần triển khai ngay trong năm 2014”. 

Các khuynh hướng nhân khẩu học, phát triển kinh tế - xã hội cho thấy nhu cầu về hàng hóa, dịch vụ sức khoẻ sinh sản đang ngày một tăng, đặc biệt là về các biện pháp tránh thai, trong đó có BCS. Số liệu từ nghiên cứu MISC 2011 cho thấy nhu cầu về phương tiện tránh thai chưa được đáp ứng của phụ nữ chưa kết hôn cao hơn khoảng 3 lần so với phụ nữ đã kết hôn, cụ thể là 34,3% so với 11,2%, đặc biệt ở những phụ nữ ở các vùng Trung du phía Bắc, miền núi và Tây Nguyên. Trong một nghiên cứu thực hiện tại Quảng Bình năm 2013, nhu cầu KHHGĐ chưa được đáp ứng của thanh niên trong độ tuổi 15-24 là hơn 45%.

9h05’ – 9h25’: Đại diện công ty Crown Agents (Công ty hỗ trợ phát triển quốc tế Anh) trình bày kết quả của đánh giá chất lượng BCS nam trên thị trường tự do.

Đại diện công ty Crown Agents, ông David Whybrew - Giám đốc phụ trách kỹ thuật của công ty trình bày kết quả của đánh giá chất lượng BCS nam trên thị trường tự do.

Theo đánh giá của Crown Agents, hiện nay trên thị trường tự do, BCS khá đa dạng về chủng loại với các xuất xứ từ Trung Quốc, Malaysia, Thái Lan, Ấn Độ, Nhật Bản, Đức, Indonesia, có loại không rõ xuất xứ.

Khảo sát của Crown Agents cho thấy: Sau khi nhập vào Việt Nam, cungứng BCS nam ở “thị trường  tự do” tập trung thông qua các cơ sở bán buôn nằm ở các thành phố lớn, chủ yếu là Hà Nội và TP HCM. Từ các cơ sở bán sỉ, BCS được mua và phân phối đến các cửa hàng truyền thống và phi truyền thống như hiệu thuốc bán lẻ và các cơ sở thương mại để bán cho người tiêu dùng.  

Đại diện Crown Agents kiến nghị Việt Nam cần thiết lập một cơ chế chính thức cho việc kiểm soát chất lượng của bao cao su trong "thị trường tự do".

9h25’ – 9h45: Đại diện Tổng cục DS-KHHGĐ báo cáo về thực trạng quản lý chất lượng BCS trong Chương trình DS-KHHGĐ, những bất cập trong việc quản lý BCS trên thị trường. Đồng thời đưa ra các giải pháp để quản lý chất lượng BCS.

Theo báo cáo này, BCS (miễn phí, tiếp thị xã hội) được sử dụng trong chương trình DS-KHHGĐ được sản xuất đảm bảo theo quy trình ISO 4074.

Còn BCS trên thị trường tự do có chủng loại: đa dạng, theo kết quả khảo sát (10/2013 của TCDS-KHHGĐ) có khoảng trên 30 loại khác nhau với các xuất xứ : Trung Quốc, Malaysia, Thái Lan, Ấn Độ, Nhật Bản, Đức, Indonesia, và có loại không rõ xuất xứ. Khảo sát cũng cho thấy, giá bán của các loại BCS tren thị trường tự do này dao động khoảng từ 1.500đ  đến 30.000đ  (trừ BCS do TCDS triển khai bán tiếp thị xã hội). Giá bán đắt hoặc rẻ  của BCS trên thị trường tự do phụ thuộc vào xuất xứ và cấu tạo cũng như tác dụng của sản phẩm. BCS Nhật đắt nhất, rẻ nhất là BCS Trung Quốc. BCS có hình thù con giống hoăc có gân, gai đắt hơn BCS cấu tạo bình thường.

Theo thông lệ của thế giới (WHO và các nước), “BCS được coi là sản phẩm/hàng hoá y tế và có tác động trực tiếp đến sức khỏe con người”.Do vậy, Tổng cục DS-KHHGĐ tập trung vào các đề xuất giải pháp nhằm quản lý được chất lượng của BCS trên thị trường tự do theo các vấn đề sau:  

1. Bộ Y tế cần sửa đổi Thông tư số 44/2011/TT-BYT ngày 06/12/2011 của Bộ Y tế theo hướng bổ sung BCS là sản phẩm, hàng hóa thuộc nhóm 2.

Cần sửa đổi, bổ sung tiêu chuẩn quốc gia về BCS.

2. Bộ Y tế cần xây dựng thông tư công bố quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về các loại sản phẩm, hàng hóa là phương tiện tránh thai nói chung và BCS nói riêng nhằm đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Quy chuẩn quốc gia này áp dụng cho tất cả các hoạt động liên quan đến BCS.

3. Xây dựng, ban hành Thông tư liên tịch giữa Bộ Y tế và Bộ Công thương quy định nội dung, trình tự, thủ tục phối hợp trong quản lý chất lượng BCS làm căn cứ trong kiểm tra, kiểm soát thị trường, đấu tranh chống các vi phạm trong hoạt động thương mại đối với BCS.

4. Cần dán tem hợp chuẩn, hợp quy đối với BCS nhập khẩu vào ViệtNam

5. Phổ biến, giáo dục pháp luật về quản lý chất lượng sản phẩm, hàng quản lý để tránh tình trạng các cán bộ quản lý trong lĩnh vực đấu thầu bắt buộc đấu thầu lựa chọn tổ chức đánh giá sự phù hợp với tiêu chuẩn công bố áp dụng, quy chuẩn kỹ thuật tương ứng.

6. Tổ chức kiểm tra chất lượng BCS đang được người dân sử dụng với mọi mục đích.

9h55’ – 10h10’: Nghỉ giải lao, PV báo GĐXH có các trao đổi bên lề với các đại biểu.

TS Dương Quốc Trọng, Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình ...

... và ông Arthur Erken, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam trả lời phỏng vấn của các phóng viên tại hội thảo. 

Ông David Whybrew, đại diện Công ty Crown Agents khi trả lời các câu hỏi của PV tại hội thảo cho biết, ở Anh, mọi bao cao su phải tuân theo các tiêu chuẩn của một hệ thống mang tên British Standards. Trên mỗi bao bì loại sản phẩm này đều có các ô đánh dấu để người mua biết được bao cao su họ dùng đáp ứng được bao nhiêu tiêu chuẩn chất lượng của British Standard. Về góc độ quản lý, cơ quan y tế chịu trách nhiệm lĩnh vực này.

Theo đó, để có một sản phẩm BCS đạt tiêu chuẩn, phải có hệ thống trang thiết bị hiện đại với quy trình kiểm soát chất lượng sản phẩm chặt chẽ  qua các công đoạn: phối hợp, sản xuất, kiểm tra, đóng gói và công đoạn kiểm tra cuối cùng.

10h35’ – 11h30: Hội nghị có phần trao đổi – hỏi đáp

Một đại biểu tại hội thảo

Trong phần thảo luận tại hội trường, các đại biểu đều cho rằng, việc kiểm soát bao cao su trên thị trường tự do là rất cần thiết và cần được triển khai sớm. Trước kết quả khảo sát của công ty Crown Agents cho thấy có khoảng 26% BCS trên thị trường tự do chưa đạt chất lượng tại hai thành phố lớn Hà Nội và TP HCM, TS Dương Quốc Trọng – Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ cho rằng ông tin cậy khảo sát đánh giá của tổ chức Crown Agents do UNFPA lựa chọn.

“Nhưng cũng đừng vì thế mà chúng ta lo sợ quá! Vì sao vậy? Vì bản thân bao cao su chưa bao giờ được coi là một biện pháp tránh thai chắc chắn 100%. Nó có một tỷ lệ thất bại, đâu đó vào khoảng 5-10%. Và cũng đừng ảo tưởng rằng: dùng bao cao su chắc chắn không bị lây nhiễm HIV/AIDS – nhầm lẫn hoàn toàn. Đâu đó vào khoảng 20-30% vẫn bị lây nhiễm HIV/AIDS khi sử dụng bao cao su. Cho nên chúng ta đừng lo ngại quá về sự việc ấy. Lo ngại quá là vì trước đây chúng ta hơi bị ảo tưởng: Đã dùng bao cao su là chắc chắn không có thai, chắc chắn có tỷ lệ sai sót”. Theo ông, những biện pháp ấy, thế giới gọi là các biện pháp giảm hại chứ không phải là phòng tránh một cách tuyệt đối. Điều đó cho thấy cần một cách hiểu và cách sử dụng đúng đắn khi sử dụng BCS.

Kết luận tại Hội thảo, TS Dương Quốc Trọng đánh giá cao nghiên cứu của tổ chức Crown Agents, như là lời chuông cảnh tỉnh với những người quản lý nhà nước, với người tiêu dùng về chất lượng BCS trên thị trường tự do. Ông mong muốn cần có những chính sách quản lý chặt hơn nữa chất lượng BCS. Theo đó, Bộ Y tế cần cho sửa đổi, bổ sung Thông tư 44 đưa BCS vào danh mục sản phẩm hàng hóa có khả năng gây mất an toàn. Cần xây dựng thông tư liên bộ Bộ Y tế - Bộ Công thương quản lý chất lượng BCS từ khâu nhập khẩu đến quản lý sản phẩm trên thị trường.

12h30: Hội thảo kết thúc.